ورق پلاستیک PET یا ورق پلاستیک پلیاتیلن ترفتالات
ورق پلاستیک PET یا ورق پلاستیک پلیاتیلن ترفتالات پلیمری است که در برای تولید الیاف پلیاستر (۷۰ درصد) رزین بطری (۲۲ درصد) فیلم (۶ درصد) و رزینهای پلیاستر مهندسی (۲ درصد) به کار رفته، ولی در ایران این پلیمر بیشتر برای ساخت انواع بطریهای آشامیدنی و ظروف بستهبندی مواد غذایی صنایع الکتریکی صنایع دارویی و … استفاده میشود.
مزایا و علل کاربرد ورق پلاستیک پت (PET821)
۱- سرعت وکیوم ترموفرمینگ بالا
۲- کاملاًبهداشتی جهت بستهبندی مواد غذایی و دارویی نسبت به سایر پلیمرها
۳- خواص مکانیکی مطلوب
۴- خواص الکتریکی خوب (عایق بودن به لحاظ الکتریکی)
۵- مقاومت شیمیایی مناسب در برابر اسیدها، الکلها و نمکها
۶- مقاومت نسبی در برابر فرسایش آب و هوایی
۷- چقرمگی عالی
۸- شفافیت بالا در حالت آمورف
۹- بازیافتپذیری کامل
۱۰- عدم تأثیر روی رنگ و طعم مواد غذایی
۱۱- نفوذپذیری
PET در دو مرحله تهیه میشود. مرحله اول شامل واکنش ترفتالیک اسید به همراه ۱-۴اتان دی ال در دمای C°۱۵۰~برای تهیه دیمر و تریمری که دارای دو گروه انتهایی هیدروکسیل هستند، میباشد. در دومین مرحله PET در حال تشکیل شدن توسط پلیمریزاسیون تراکمی است و به مخلوط تا دمای C°۲۶۰ حرارت میدهند به درجه پلیمرزاسیون بالایی میرسند. بهطور معمول مواد با جرم مولکولی کم (۰۰۰͵۲۰~nM) برای تولید الیاف بهکار میروند در حالیکه برای سایر کاربریها از جرمهای مولکولی بالاتر استفاده میکنند.
معمولاً ورق پلاستیک PET در دو نوع زیر موجود است:
بطری: از این نوع PET برای تولید بطریها استفاده میکنند که نوع گرید، کاربری بطری را تعیین میکند.
الیاف: از این نوع PET نیز در لباسها و انواع فیلمهای PET استفاده میکنند.
خواص ورق پلاستیک PET نظم موجود در ساختار زنجیر پلیمری باعث افزایش قابلیت کریستالی شدن است که برای تعیین خواص مکانیکی مهم است. گروه فنیلی موجود در زنجیر اصلی به استخوانبندی سختی میبخشد و عامل دمای بالای Tg و دمای ذوب است. مقاومت شیمیایی آن مانند نایلونهاست (پلیآمید) که موجب میشود از خواص نفوذناپزیری بسیار خوبی برخوردار گردد.
PET میتواند در هر دو حالت کریستالی و آمورف وجود داشته باشد و درجه کریستالیزاسیون آن توسط تاریخچه حرارتی ماده تعیین میشود. الیاف و فیلمهای نازک PET به وسیله اکستروژن و خنک شدن در دمای محیط تهیه میشوند. با توجه به این که بالاترین سرعت کریستالی شدن در دمای حدود C° ۱۷۰ رخ میدهد، درجه کرستالیزاسیون نیز میتواند توسط بازپخت annealing بین دمای ذوب (mT) و دمای انتقال شیشهای (Tg) باشد. البته تخریب حرارتی PET در رنج دمایی C° ۳۱۰ -۲۹۰ رخ میدهد.
فرارترین محصولات حاصل: ترفتالیک اسید، استالدهید و کربن مونواکسید است. در دمایC° ۹۰۰ تعداد فراوانی هیدروکربن به همراه کربن دی اکسید، کربن مونو اکسید و متان که از اصلیترین مواد فرار است تولید میشود و امکان اکسیداسیون در حین فرآیند وجود دارد. گستره وسیعی از آنتیاکسیدانها میتوانند برای جلوگیری از اکسیداسیون PET در حین فرآیند استفاده شوند.
کاربریهای ورق پلاستیک پت (پت 781)
به دلیل گستره وسیع خواص PET مانند توانایی کنترل میزان کریستالی شدن، PET کاربردهای بسیاری پیدا کرده است. کاربرد اصلی آن در بطریهای نوشیدنیهای گازدار است که دلیل آن خاصیت نفوذناپذیری بالا در برابر گازها در PET میباشد. برای این منظورPET آمورف در دمای بالای Tgو به صورت جهتدار میکشند تا خاصیت کریستالی پیدا کند. یکی از مشکلاتی که PET از خود نشان میدهد این است که بعد از مدتی تمایل به حالت کریستالی پیدا میکند که این باعث تغییر در خواص میگردد و میتواند منجر به تغییرات ابعادی شود (جمعشدگی و یا تاب برداشتن).
استفادههای دیگر از ورق پلاستیک PET: شامل الیاف برای استفاده در لباسها، فیلمهای از جنس ورق پلاستیک PET، عایقهای الکتریکی و قطعات تولید شده به روش قالبگیری دمشی است. در بسیاری از کاربردها از کوپلیمر ورق پلاستیک PET برای رسیدن به خواص بهتر استفاده میکنند.
البته کاربرد اول پت بازیافتی در دنیا و ایران: الیاف# ورق و تسمه و محصولات تزریقی و یا دمشی میباشد.
نکاتی کوتاه در مورد بازیافت ورق پلاستیک پت
PET تقریباً توسط تمامی روشهای اصلی بازیافت از مکانیکی تا شیمیایی میتواند بازیافت شود اما بازیافت مکانیکی آن متداولتر است. در هر صورت مشکلاتی در زمینه بازیافت آن وجود دارد.
برای مثال لیبلهای چسبیده شده به بطریها میتواند باعث تغییر رنگ و کاهش شفافیت آنها در حین بازیافت گردد.
یا به دلیل حساس بودن این ماده به رطوبت، هر گونه رطوبت باقی مانده میتواند منجر به تخریب شود و تخریب نیز باعث زرد شدن و تغییر خواص مکانیکی است. به تازگی مشخص شده است کهPET همچنین از طریق پیرولیز نیز قابل بازیافت است که باعث تولید کربن فعال میشود.
نکاتی در مورد بازیافت ورق PET در ایران
ورق پلاستیک پت PET بازیافتی به دلیل حساسیت به پیویسی نیاز به جداسازی بالایی دارد البته این موضوع در تمام خطوط بازیافت پت در سراسر دنیا بایست رعایت شود. ورق پلاستیک پلیاتیلن ترفتالات
در هر صوررت برای رسیدن به پرک بازیافتی با کیفیت بالا حتماً باید از خط هاتواش با جداساز لیبل استفاده کرد.
ورق PET پت بازیافتی تنها پلاستیکی است که شاخصی برای میزان آلودگی دارد که به آن ppm گفته میشود که مخفف یک واحد در میلیون است. وقتی میگوییم پرک پت ۳۰۰ ppm پیویسی دارد. منظور از این شاخص این است که میزان آلودگی در یک تن پت باید ۳۰۰ گرم باشد.
این آلودگی در کاربردهای غذایی مثلاً تولید بطری از بطری بازیافتی یا اصطلاحاً bottle to bottle باید زیر ۱۰ ppm باشد. برای کاربردهای الیاف باید بین ۲۰۰-۵۰۰ ppm باشد. طبیعتاً هر چه آلودگی کمتر باشد از ارزش بیشتری برخوردار استس و قیمت بالاتری در بازار دارد.
بسیاری از کسانی که در ایران صاحب خط بازیافت پت هستند و بهصورت سنتی فعالیت میکنند به دلیل نداشتن امکانات و تجهیزات لازم برای جداسازی کیفیت پرک بالایی ندارند و هنگام فروش آن به کارخانهداران الیاف متحمل درصد افت زیادی شده و باعث کاهش سود آنها میشود.
در سال گذشته به دلیل نوسانات بازار در شش ماهه دوم شاهد افت قیمت و ارزش این پلاستیک بودیم اما پیشبینی میشود در سال جدید به دلیل آزاد شدن صادرات مواد بازیافتی، قیمت پت بازیافتی نیز افزایش یابد و بازار آن رونق بیشتری یابد.
دیدگاهتان را بنویسید