کاربرد مواد پلاستیک در پزشکی – از قطره‌چکان تا ساخت دست مصنوعی
سیستم مدرن مراقبت‌های بهداشتی بدون استفاده از مواد پلاستیکی امکان پیشرفت نداشت. از محفظه‌های دستگاه ام.آر.آی گرفته تا کوچک‌ترین لوله‌های پزشکی، پلاستیک‌ها مراقبت‌های بهداشتی را ساده‌تر و کمتر دردناک کرده‌اند. همه اشیایی که چندان به آن‌ها توجه نمی‌کنیم مثل سرنگ‌های یک‌بارمصرف، کیسه‌های خون وریدی و دریچه‌های قلب هم‌اکنون از جنس پلاستیک هستند. پلاستیک‌ها وزن قاب و لنز عینک‌ها را کاهش داده‌اند. پلاستیک‌ها اجرای اصلی اندام مصنوعی جدید هستند و موجب انعطاف‌پذیرتر و راحت‌تر شدن آن‌ها شده‌اند دامنه حرکت آن‌ها را افزایش داده‌اند. پلاستیک‌ها حرکت زانوها و مفاصل ران مصنوعی را روان‌تر کرده‌اند و سبک‌تر شده‌اند. بسته‌بندی‌های پلاستیکی با خواص حفاظتی، وزن سبک، هزینه کم، دوام و شفافیت فوق‌العاده برای کاربردهای پزشکی ایده‌آل هستند. امروزه، خلاقانه‌ترین روش‌های پزشکی به وجود پلاستیک‌ها متکی هستند.
در گذشته، برای ساخت ایمپلنت‌ها، دستگاه‌ها و لوازم پزشکی از فلزات، شیشه و سرامیک‌ها استفاده می‌شد. اما پلیمرها برای ساخت این لوازم مناسب‌تر هستند چون سبک‌تر، زیست‌سازگارتر و کم‌هزینه‌تر هستند. الیاف و رزین‌های مورد استفاده در امور پزشکی عبارت‌اند از: پلی‌وینیل کلراید (PVC)، پلی پروپیلن (PP)، پلی اتیلن (PE)، پلی استایرن (PS)، نایلون، پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)، پلی‌ایمید (PA)، پلی‌کربنات (PC)، آکریلونیتریل بوتادین (ABS)، پلی‌اتر اتر کیتون (PEEK) و پلی‌اورتان (PU). پر کاربردترین مواد پلاستیک در پزشکی به ترتیب عبارت‌اند از: PVC، PVC، PE، PP، PS و PET. PVC بیشتر برای ساخت ابزارهای پزشکی یک‌بارمصرف استریلیزه شده استفاده می‌شود. این نوع پلاستیک تطبیق‌پذیر بیش از 50 سال است که مصارف پزشکی دارد.
کاربرد مواد پلاستیک در پزشکی
کاربردهای پزشکی مواد پلاستیکی عبارت‌اند از:
لوله‌های نازک یا کاتترها برای باز کردن رگ‌های خونی استفاده می‌شوند. رسوبی که رگ‌ها را مسدود کرده است با یک ایمپلنت حلزونی شکل کوچک به نام لوله کمکی گردش خون خرد می‌شود. جنس لوله کمکی گردش خون از نوعی پلاستیک است که مخصوص امور پزشکی ساخته شده و از مواد فعال تشکیل شده است.
پوسته پلاستیکی قرص‌ها از پلیمرهایی با پایه تارتاریک اسید ساخته شده که به‌تدریج تجزیه می‌شوند و به‌تدریج مقدار داروی مورد نیاز را در مدت‌زمانی معین در بدن رها می‌کنند. این سیستم‌های رهاسازی دارویی به بیمار کمک می‌کند تا علاوه بر دریافت دوز مورد نیاز دارو به تعداد کمتری قرص نیاز داشته باشد.
مواد مصنوعی نقش مهمی درترمیم سرخرگ‌های بیماری دارند که لوله کمکی گردش خون نمی‌تواند کمکی به آن‌ها بکند. پس از برداشتن قسمت بیمار آئورت، بخش آسیب‌دیده برداشته می‌شود و فاصله خالی با اندام مصنوعی انعطاف‌پذیری پر می‌شود.
افرادی که دچار اختلال شدید شنوایی هستند می‌توانند از ایمپلنت پلاستیکی استفاده کنند تا دوباره صداها را بشنوند. این ایمپلنت از اجرای متعددی مثل میکروفون و یک دستگاه انتقال‌دهنده تشکیل شده که به یک میکروکامپیوتر متصل به بدن وصل شده است. به‌علاوه، این دستگاه شامل یک محرک و حامل الکترود با 16 الکترود و 16 فرکانس مختلف است. این دستگاه، تکانه‌های صوتی را به تکانه‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که از سلول‌های آسیب‌دیده عبور کرده و عصب شنوایی را مستقیماً تحریک می‌کند.
اخیراً چاپگرهای سه‌بعدی در صنعت پزشکی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. شرکتی به نام ربوهند، دست‌های مصنوعی تولید می‌کند که بسیار ارزان‌قیمت‌تر از نمونه‌های قدیمی است. این کاهش قیمت برای کودکان که در طول رشد خود به اندام مصنوعی متعددی نیاز دارند بسیار مفید است. همچنین، تکنیسین‌ها امروزه می‌توانند با استفاده از اسکن‌های دستگاه ام.آر.آی، برخی اعضای بدن را به‌صورت سه‌بعدی پرینت بگیرند. این روش به جراحان امکان می‌دهد تا به‌صورت کاملاً جدیدی برای جراحی‌های دشوار آماده شوند.
همچنین، دامنه گسترده‌ای از دیگر محصولات پزشکی یک‌بارمصرف پلاستیکی تولید می‌شوند که عبارت‌اند از: ظرف مخصوص توالت، قلم‌های انسولین، لوله‌های وریدی، اتصالات لوله‌ها، لیوان‌ها و پارچ‌ها پلاستیکی، چشم‌بندها، دستکش‌های معاینه و جراحی، آتل‌های بادی، ماسک‌های تنفسی، لوله‌های دیالیز، لباس‌های بیمارستانی یک‌بارمصرف، قطره‌چکان‌ها و دستمال‌ها، محصولات کنترل و دفع ادرار. کاربردهای مواد پلاستیکی در بیمارستان‌ها تقریباً تمامی ندارد.
دیدگاهتان را بنویسید